
Hazelnotenboom of struik?
Als je in je tuin of langs wandelpaden in het bos een hazelaar tegenkomt, is de kans groot dat je te maken hebt met de struikhazelaar of de boomhazelaar. Hoewel beide soorten tot hetzelfde geslacht behoren en ze dezelfde kenmerkende hazelnoten produceren, zijn er aanzienlijke verschillen tussen de twee. Net als vele fruitsoorten hebben hazelnoten ook verschillende soorten (rassen). Ja dat heb je goed gelezen, hazelnoten bestaan niet alleen uit één ras. Er bestaan namelijk ruim 18 soorten hazelnoten waarvan er steeds meer rassen gekruist worden met elkaar. In dit blog gaan we niet alle rassen beschrijven echter gaan we wel kijken naar de kenmerken, groeiomstandigheden en het gebruik van beide soorten. Om het leesbaar te maken noemen we de boom variant (Corylus colurna) boomhazelaar en de struik variant (Corylus avellana) de struikhazelaar.
Uiterlijk en groeiwijze
De boomhazelaar, ook wel de Turkse hazelaar genoemd, onderscheidt zich voornamelijk door zijn boomachtige groeiwijze. Deze soort kan uitgroeien tot een hoogte van wel 20 meter met één rechte stam. De bast van de boomhazelaar is ruw en grijsachtig, vaak met schilferende stukken die een kenmerkend patroon vormen.
De struikhazelaar daarentegen groeit meer als een struik met meerdere stammen en kan een hoogte bereiken van ongeveer 3 tot 6 meter. Deze soort heeft de neiging om zich sterk uit te spreiden en kan met zijn vele takken een breedte van 4 meter of meer bereiken. De bast is gladder en bruin van kleur, en de bladeren zijn kleiner dan die van de boomhazelaar. Zowel de bladeren van de boom- en struikhazelaar hebben een getande rand en een hartvormige basis.


Groeiomstandigheden en verspreiding
De boomhazelaar is oorspronkelijk afkomstig uit Zuidoost-Europa en West-Azië. Hij groeit goed op voedzame, goed doorlatende grond en heeft een voorkeur voor zonnige tot halfschaduwrijke standplaatsen. Door zijn diepgaande wortelstelsel is hij goed bestand tegen droogte, wat hem geschikt maakt voor stedelijke aanplantingen en parken.
De struikhazelaar is inheems in Europa en West-Azië en wordt vaak aangetroffen in gemengde bossen, heggen en bosranden. Voorkeur is op vochtige, kalkrijke grond en kan goed groeien in zowel zonnige als schaduwrijke omgevingen. Dankzij zijn spreidende groeiwijze is hij ideaal voor het creëren van natuurlijke afscheidingen en windschermen.
Vruchten en gebruik
De vruchten van de boomhazelaar zijn vergelijkbaar met die van de struikhazelaar, maar de noten zijn vaak iets groter en harder. Daarnaast zijn de hazelnotendoppen ook harder en dikker. Ze zitten in dichte, borstelige hulsjes die in trossen aan de takken hangen. De boomhazelaar wordt vaak gekozen bij plantages in Italië, Nederland en Polen en de noten worden geoogst voor commerciële doeleinden.
De noten van de struikhazelaar zijn iets kleiner en zitten in zowel losse als geclusterde bladvormige omhulsels. In Turkije gaat de voorkeur uit naar de struikhazelaar. Deze noten worden vaak in augustus en september geoogst en zijn geliefd bij zowel mensen als dieren vanwege hun rijke, romige smaak. De struikhazelaar is ook bekend om zijn historische en medicinale toepassingen. Daarnaast kan hazelaarhout traditioneel gebruikt worden voor het maken van wandelstokken, gereedschappen en schuttingen.


Conclusie
Hoewel de boomhazelaar (Corylus colurna) en de struikhazelaar (Corylus avellana) veel gemeenschappelijke kenmerken delen, zijn er duidelijke verschillen in hun groeiwijze, uiterlijk en voorkeur voor groeiomstandigheden. De boomhazelaar met zijn hoogte en piramidale vorm is een mooie toevoeging aan parken en stedelijke landschappen terwijl de veelzijdige struikhazelaar met zijn brede spreiding en nuttige noten ideaal is voor natuurlijke afscheidingen en tuinbeplanting. Nu je de kenmerken hebt gelezen kan je voortaan de boomhazelaar en de struikhazelaar gemakkelijk uit elkaar houden.